Przypominamy tekst z 2018 roku, który ukazał się w ramach projektu Miasta Idei Gazety Wyborczej. Wówczas rozpoczynaliśmy prace nad projektem przebudowy głównej osi drogowej Dąbrowy Górniczej, a dziś jesteśmy na etapie jego realizacji.
Kiedy w połowie 2015 roku pojawiła się szansa na przejęcie przez miasto terenów na których przez lata funkcjonowała fabryka obrabiarek DEFUM, nie zdawałem sobie sprawy, że ich rewitalizacja rozpocznie rewolucję w sposobie myślenia o komunikacji publicznej w Dąbrowie Górniczej.
Już podczas pierwszych spotkań roboczych, kiedy oficjalnie nie istniał jeszcze projekt „Fabryka Pełna Życia”, w naszych głowach rysowała się wizja zupełnie nowego śródmieścia – bez samochodów, z przyjaznymi przestrzeniami po których bez przeszkód będą mogli przemieszczać się piesi. Były to wizje bardzo kuszące, ale mając świadomość, że przez sam środek centrum Dąbrowy Górniczej przebiega droga wojewódzka, a kilkaset metrów obok linia kolejowa łącząca Katowice z Warszawą, były one też mocno utopijne. Jednak w trakcie kolejnych warsztatów z mieszkańcami okazało się, że również i oni wskazują na potrzebę zmian. Zmian, które doprowadzą do tego, że oferta komunikacji publicznej zostanie dostosowana do dzisiejszych potrzeb mieszkańców, a nie tych sprzed 40 lat. Utwierdziło nas to w przekonaniu, że trzeba spróbować, bo sprawne poruszanie się po mieście, zwłaszcza tak rozległym jak nasze, jest jednym z najważniejszych wyzwań, które przed nami stoją.
Dzisiaj, mniej więcej dwa lata od tamtego momentu, wspólnie z PKP PLK oraz Tramwajami Śląskimi zleciliśmy wykonanie dokumentacji projektowej, która pozwoli stworzyć szkielet dąbrowskiej komunikacji publicznej od nowa. Będzie to pierwszy krok w kierunku rewolucji komunikacyjnej w Dąbrowie Górniczej.
Cały poprzedni rok trwało opracowanie studium komunikacyjnego, dzięki któremu wiemy dziś, że nasze dyskusje sprzed dwóch lat i spostrzeżenia mieszkańców mają pokrycie w rzeczywistości. Okazało się, że wzdłuż linii tramwajowej (w odległości do 400 metrów od linii czyli 4 minuty pieszo) mieszka 77 tysięcy osób, co stanowi 2/3 wszystkich mieszkańców miasta. Aby móc wykorzystać ten potencjał, w tym obszarze miasta stawiamy na tramwaj jako szybki i ekologiczny środek transportu.
Tramwaje Śląskie w ciągu najbliższych 3 lat wymienią na terenie Dąbrowy Górniczej wszystkie tory i dzięki temu, nasze trasy będą mogły obsługiwać nowoczesne wagony. Z kolei zintegrowane przystanki umożliwiające przesiadkę z autobusu na tramwaj dadzą szansę, żeby w przyszłości oferty autobusów i tramwajów wzajemnie się uzupełniały, a nie rywalizowały ze sobą.
Dzisiaj bowiem mamy do czynienia z sytuacją, w której wzdłuż głównej arterii miasta możemy obserwować nieprzerwany od 40 lat wyścig tramwajów i autobusów, których przystanki zlokalizowane są obok siebie. Niestety odbywa się to kosztem oferty autobusowej w pozostałych częściach miasta.
Mimo, że sieć przystanków autobusowych mamy mocno rozbudowaną, obecna siatka połączeń wymusza przemieszczanie się wzdłuż danej linii i nie sprzyja podróżowaniu z jednego przystanku w wiele miejsc.
Chcemy to zmienić i to jest drugi krok w tej rewolucji. Nowe torowiska, przebudowane przystanki, centra przesiadkowe to „tylko” infrastruktura. Nie sprawdzi się ona bez odpowiedniej siatki połączeń i częstotliwość kursów, dlatego już teraz chcemy też zacząć to „miękkie” projektowanie. Dzięki temu będziemy gotowi na 2021 rok, w którym planujemy zakończyć inwestycje.
W ten sposób widzimy komunikację wewnątrz miasta, natomiast „oknami na świat” powinny być dworce kolejowe. Dzięki projektowi realizowanemu wspólnie z PKP PLK staną się one centrami przesiadkowymi do których bez problemu dojedziemy autobusem, gdzie będziemy mogli zaparkować swój samochód bądź rower i skorzystać z pociągu. Pełną dokumentację projektową na wszystkie te prace będziemy mieć już pod koniec tego roku i dzięki niej trzy dąbrowskie dworce, które przez lata stały zaniedbane, mają szanse na drugie życie. Liczymy też na to, że tak jak PKP PLK przebudowuje z nami tory i perony, również PKP S.A. zgodnie z deklaracjami zdąży na czas wyremontować budynki.
Wszyscy musimy mieć świadomość, że centra przesiadkowe w centrum Dąbrowy Górniczej, w Gołonogu i w Ząbkowicach to projekty ważne dla komunikacji publicznej w całym regionie. Tym bardziej, że wybiegając w przyszłość trudno wyobrazić sobie transport w Metropolii bez rozwoju kolei metropolitalnej. Dla przykładu dzisiaj podróż pociągiem Kolei Śląskich z centrum Dąbrowy Górniczej do centrum Katowic trwa ok 22 minut. W momencie kiedy zaczynają się szczyty komunikacyjne, pociąg staje się najszybszą alternatywą przemieszczania się pomiędzy miastami. Aby jednak w pełni można było z tych atutów korzystać, niezbędna są inwestycje w dodatkową infrastrukturę torową bez której zwiększenie ilości i częstotliwości kursów pociągów nie jest możliwe. Dlatego też bardzo mocno trzymamy kciuki za projekt rozbudowy tej infrastruktury o który w PKP PLK zabiega zarząd Metropolii. Lobbujemy też za przedłużeniem jej do stacji Dąbrowa Górnicza Ząbkowice, która jest stacją węzłową i otwiera linię pomiędzy Częstochową i Gliwicami w kierunku Małopolski.
Przy okazji stworzenia centrów przesiadkowych w centrum miasta i w Gołonogu chcemy rozwiązać jeszcze jeden problem. Chodzi o likwidację przejazdów kolejowych sąsiadujących z dworcami i zastąpienie ich tunelami drogowymi przebiegającymi pod torami, które nie tylko zdecydowanie podniosą poziom bezpieczeństwa, ale przede wszystkim upłynnią ruch pomiędzy przedzielonymi dzisiaj częściami miasta.
Dopełnieniem opisanych wyżej zamierzeń będą drogi rowerowe, które powstaną na tym samym odcinku, na którym modernizowana będzie linia tramwajowa, a także w miejscach gdzie w najbliższych latach będziemy realizować nowe inwestycje drogowe. Do tej pory Dąbrowa Górnicza mogła pochwalić się siecią ścieżek i szlaków rowerowych, które sprzyjają rekreacyjnemu korzystaniu z roweru, ale nie pozwalają go w pełni wykorzystać jako codziennego środka transportu. Jest to naszą bolączką, ale jestem przekonany że systemowe podejście do całej komunikacji, w tym rowerowej, pozwoli nam wdrożyć spójny pomysł na mobilność mieszkańców Dąbrowy Górniczej.
Tak wygląda nasz pomysł na transportową rewolucję. Obecnie trafił on do projektantów, którzy do końca roku przemienią go w gotowe projekty techniczne, a to pozwoli miastu, PKP oraz Tramwajom Śląskim rozpocząć prace budowlane. Wtedy też rozpoczniemy jeszcze jedno wyzwanie, z pewnością trudniejsze niż sama inwestycja – zmianę naszych przyzwyczajeń. Przyzwyczajeń, które nie dopuszczają dziś do nas świadomości, że komunikacja publiczna naprawdę może być atrakcyjną alternatywą dla prywatnych samochodów.
Jestem jednak przekonany, że jest możliwe. Zwłaszcza teraz, kiedy miejsce KZK GOP zajmuje Metropolia z nowymi planami i nowym spojrzeniem na komunikację publiczną w regionie. Daje to nadzieję, że uda nam się wykorzystać tę szansę i zrewolucjonizować komunikację publiczną, której sprawne funkcjonowanie ma ogromny wpływ na jakość życia w naszych miastach.
Marcin Bazylak
